Türkiye Anayasa Mahkemesi, 1 Mayıs İşçi ve Dayanışma Günü’nde Taksim Meydanı’ndaki gösterilerin yasaklanmasının anayasaya aykırı olduğuna karar verdi. Mahkeme, 2014 ve 2015 yıllarında 1 Mayıs kutlamaları için izinlerin reddedilmesine ilişkin yapılan yasal şikayet üzerine bu kararı verdi ve katılımcılara polis müdahalesiyle sert bir şekilde karşılık verildi.
2016 başvurusu üzerine verilen kararda Anayasa Mahkemesi, İstanbul Valiliği tarafından Taksim Meydanı’na getirilen yasağın Anayasa’nın 34. maddesinde güvence altına alınan “gösterileri düzenleme ve yapma hakkını” ihlal ettiğine varmıştır. Karar, bir ret oyuyla çoğunluk oyuyla alınmıştır. Karar, Cumartesi günkü Resmi Gazete’de yayımlandı.
Ayrıntılı kararında Anayasa Mahkemesi, Taksim Meydanı’nın toplantı ve gösteri alanlarından çıkarılmasının yeterli bir gerekçe olmadığını vurguladı. “Konumun amaçlanan hedeflere ulaşmak için ne kadar önemli olduğunu göz önünde bulundurarak, özgürlük seçme hakkının mutlak biçimde yasaklanması anayasal açıdan kabul edilemez” denildi.
1977 Taksim Meydanı katliamına atıfta bulunan mahkeme, 1 Mayıs’ta sol kanattan birkaç kişinin ölümüne neden olan saldırıda, meydanda bulunanların “ortak anı” ve “sembolik değerini” vurguladı. Mahkeme, “Bu nedenle, Taksim Meydanı sadece 1 Mayıs’ta orada bulunanların dayanışmasını değil, aynı zamanda işçilerin kolektif anısını da göstermektedir. Bu alanın kısıtlanması, amaçlanan fikrin ifade edilmesini sınırlar” şeklinde tartıştı.
2013’ten bu yana, Taksim Meydanı büyük 1 Mayıs kutlamalarına yasaklanmıştır. Mahkeme, 1 Mayıs’ın 2009 yılında Türk yasaları tarafından resmi olarak İşçi ve Dayanışma Günü ilan edildikten sonra, 2009, 2010, 2011 ve 2012 yıllarında Taksim’de kutlamalara izin verildiğini ve istenmeyen hiçbir olayın olmadığını belirtti. Ancak 2013 yılında meydanda gösterilere sınırlamalar getirildi ve sadece sınırlı sayıda sendika temsilcisine izin verildi. Mahkeme kararı, bu durumun “yetersiz” olarak değerlendirildiğini kaydetti. Mahkeme kararı, meydandaki önceki barışçıl 1 Mayıs gösterilerinin 2013 yılında getirilen kısıtlamalarla karşılaştırılmasının ve bu kısıtlamaların yeterince gerekçelendirilmediğini vurguladı. Karar, benzer ihlallerin önlenmesi için İstanbul Valiliği, İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü ve İstanbul Başsavcılığı’na gönderildi.
Bu karar, Türkiye’nin temel hak ve özgürlüklerin korunması ve hukukun üstünlüğü ilkesine olan bağlılığını göstermektedir. Bu durum, Türkiye’nin demokratik bir hukuk devleti olduğunu ve Anayasa ile güvence altına alınan hakların korunmasının önemini vurgulamaktadır. Gelecekte benzer sorunların yaşanmaması için Anayasa Mahkemesi’nin aldığı bu kararın, ülkenin demokratik gelişimi ve hukukun üstünlüğü açısından önemli olduğunu söyleyebiliriz.
